Kryeministri i Kosovës Albin Kurti ka folur këtë të diel në emisionin Review në Euroneës Albania në lidhje me propozimin e planit franko-gjerman për normalizimin e marrëdhënieve me Serbinë.

Kurti zbuloi arsyet pse e ka pranuar propozimin e BE-së, si dhe e vendosi theksin tek njohja reciproke mes Prishtinës dhe Beogradit.

Ai shtoi se Prishtina nuk mund të pranojë një asocacion një etnik pasi bie në kundërshtim me rendin kushtetues të saj.

Kurti u ndal dhe te marrëdhëniet me Shqipërinë, si dhe te reforma në drejtësi që do të aplikohet në Kosovë, ku theksoi se do të ketë dhe konfiskim të pasurisë.

Intervista e plotë

Jonida Shehu: Dua ta nis me atë që është aktuale gjatë këtyre ditëve. Bëhen pothuaj se 2 vite nga qeverisja juaj dhe 15 vite nga shpallja e pavarësisë së Kosovës. Si është kosova sot 15 vite e pavarur dhe si është Kosova në këto dy vite qeverisje?

Albin Kurti: Do thoja se në historinë tonë që kemi jetuar të gjithë janë 5 vite që janë më të shënuara. Do filloja me vitin 1989 kur u suprimua autonomia e Kosovës. Pra ne nuk ishim Republikë ndonëse se autonomia ishte e tillë që na e bënte Kosovën element konstituiv të federatës Jugosllave edhe ajo na u suprimua sepse Beogradit ju duk se shqiptarët kanë tepër. Viti 1999 është viti i çlirimit, viti 2008 është shpallja e pavarësisë, viti 2010 është viti kur gjykata ndërkombëtare e drejtësisë konstatoj se shpallja e pavarësisë së Kosovës nuk e ka shkelur ligjin ndërkombëtarë dhe viti 2012 kur u përmbyll mbikëqyrja e pavarësisë. Se tani që do të festojmë 15 vjetorin e pavarësisë harrohet një çik se 4 vitet e para ka qenë pavarësi e mbikëqyrur dhe jo e plotë. 25 shtete demokratike të cilët e përbënin grupin ndërkombëtarë mbikëqyrës patën emëruar një diplomat senior holandez Pieter Feithin si mbret të republikës sonë. Ne ishim me të vërtetë një republikë demokratike por kishim një mbret të përcaktuar nga faktorët demokratik ndërkombëtarë që të na mbikëqyr për 4 vjet me fuqi ekzekutive mbi kuvendin, presidentin dhe qeverinë. Në shtator 2012 thanë mjaft më Kosova është në rregull le të jetë plotësisht e pavarur. Tash që shënojmë 15 vjetorin e pavarësisë së Kosovës padyshim që rezultatet janë evidente por edhe kemi sfida të reja e të vjetra. Sfida kryesore e vjetër është fqinji ynë veriorë i cili as nuk na e njeh pavarësinë as nuk pranon krimet e kryera gjatë luftës. Ndërkaq sfidat e reja janë këto të qeverisë sonë kryesisht në zvogëlimin e papunësisë, në ngritjen e mërqinjës për qytetarët dhe tek procesi i vetingut që duhet të reformoj drejtësinë nga çka shpresoj të nxjerrim edhe mësimet prej procesit të ngjashëm në Shqipëri.

Jonida Shehu: Mund ti kthehemi procesit të vetingut pak më vonë. Por dua të ngelem në 15 vjetorin e pavarësisë dhe kontekstin në të cilin vjen duke u mbështetur në ato që thatë që një nga sfidat është ajo me fqinjin verior. 15 vjetori na gjen në një situatë kur ju keni deklaruar se e keni pranuar planin Franko-Gjerman dhe kjo është një kornizë e përgjithshme për të kaluar në negociata dhe më pas edhe në një marrëveshje finale. Apo jo?

Albin Kurti: Tash teksa festojmë 15 vjetorin e pavarësisë ne do të kujtojmë me dhembje, me mall me krenari të gjith ata që kontribuuan, u sakrifikuan dhe në të njëjtën kohë ata që na bëjnë të që kurrsesi të mos lejojmë çfarëdo sprapse apo kthimi mbrapa sa i përket funksionimit shtetërorë të Kosovës, cilësisë së demokracisë që kemi dhe integritetit territorial dhe të kufijve. Do të kujtojmë Jasharajt, do të kujtojmë UÇK-në, do të kujtojmë presidentin Ibrahim Rugova, do të kujtojmë simbolin e rezistencës Mandelën tonë Adem Demaçi, do të kujtojmë plejadën e të burgosurve politikë qysh në vitet 50 e deri në çlirim që mbajtën gjithsej 666 shekuj burg, të burgosur politik në ish-Jogusllavi dhe Serbi. Do të kujtojmë të vrarët gjat luftës kemi mbi 10 mijë civilë të pa armatosur e të pa mbrojtur, kemi 1933 fëmijë pra më shumë se 10% të të vrarëve ishin fëmijë, 20 mijë gra e vajza të vrara e të dënuara, 860 mijë u patën depërtuar jashtë Kosovës në pranverën e vitit 99 një pjesë e madhe të cilëve i gjetën dyert e hapura tek motrat e vëllezërit në Shqipëri dhe gjithashtu 120 mijë shtëpi të shkatërruara për të cilat Serbia nuk ka paguar asnjë cent. Propozimi i BE-së është një propozim që ne e kemi thënë se është bazë e mirë për diskutime të mëtutjeshme dhe platformë solide për të ecur përpara. Pra ne nuk mund të shkojmë prapa. Unë përmenda çfarë kemi vuajtur e hequr sepse pikërisht këtë gjë e do Serbia kthimin mbrapa. Nëse shikoni deklaratat e Beogradit zyrtarë ata janë në kërkim të një makine kohore që të na kthejë para vitit 1999 ose para vitit 2008. Pra në Serbi dallohen politikanët në ato që duan të na kthejnë me makinë kohore para vitit 1999 ose para vitit 2008. Por siç e dimë makinë kohor nuk ka. Ne duhet të ecim përpara dhe unë kam konsideruar se plani Franko-Gjerman i mbështetur edhe nga SHBA është një bazë e mirë për këtë gjë.

Jonida Shehu: Çfarë ka hap pozitivë në këtë marrëveshje krahasuar me të tjerat që janë bërë më parë?

Albin Kurti: Kjo marrëveshje e propozuar nga BE dhe nuk bëhet dot marrëveshje pa u bërë edhe një raund negociatash nuk është marrëveshje finale.

Jonida Shehu: Pra mund të themi propozimi fillestarë?

Albin Kurti: Padyshim mbase ai është emërtimi më i mirë. I ka 5 fjali preambulë dhe i ka 10 nene. Ajo çfarë mua më ka pëlqyer menjëherë në këtë tekst është fakti që është propozim evropian dhe demokratikë dhe është propozim i cili thirret në koncepte universale. Dekada me përplot dialog përpara se unë të bëhem kryeministër ishte një dekadë e cila për nga fryma e marrëveshjeve që realizoheshin në Bruksel por nuk zbatoheshin aq në Kosovë e Serbi ishte e ideologjisë së zgjidhjes së problemit. Pra ke një problem le ta konsiderojmë si fort të veçantë dhe le të përpiqemi ta zgjidhim me këtë rast ajo bëhej gjithnjë e më komplekse me një oqean të hollësive që bënte ta humbet çdo qytetarë për përmbajtjen. Tash kemi një propozim dy faqesh i dendur, me terma endogjenerike mirëpo konceptet janë universale sikur pavarësia, sovraniteti, integriteti territorial, sundimi i ligjit, vetëvendosja, demokracia, të drejtat e njeriut, paqja, siguria. Le të themi tullat mbi të cilat ndërtohet kjo godinë e këtij propozimi kanë karakter universal, jo të veçantë e partikular e madje sigluar për rajonin e Ballkanit. Ta zëmë më herët thuhej në gjykatën e apelit këtu duhet të jetë serb, në atë anë të lumit komandanti duhet të jetë serb këtej shqiptarë. Pra krijoheshin zgjidhje të cilat ishin shumë specifike dhe të pa qëndrueshme universalishtë.

Jonida Shehu: Opozita thotë se kjo marrëveshje është një hap pas pasi nuk garanton në finale të saj njohjen reciproke mes dy vendeve. Si e konsideroni ju këtë?

Albin Kurti: Unë pajtohem plotësisht që normalizimi i plot i marrëdhënieve mes Kosovës dhe Serbisë është i mundshëm vetëm përmes një marrëveshje që është ligjërisht dhe ndërkombëtarishtë e obligueshme dhe që e ka njohjen reciproke në qendër. Nuk po themi që njohja reciproke të jetë i vetmi element i marrëveshjes por nuk mund të jetë në skaj duhet të jetë në qendër. Por ajo çfarë shihet nga ky propozim, por ndërkohë që unë jam transparent për procesin nuk mund ta shkel kofidencialitetin e bisedimeve, në qendër njohja reciproke është e domosdoshme për normalizim. Nuk ka më ndërkombëtarë perëndimorë që thonë se ka normalizim të plot pa njohje reciproke. Por aty ka një tis të dallimit ndërmjet njohjes de facto dhe njohjes de jure pra kjo e cila në masën e konsiderueshme buron nga disa prej paragrafëve të marrëveshjes mes dy gjermanive të 21 dhjetorit 1972. Atëherë kur kancelari pati nisur me postpolitikën e tij dhe dëshironte të ketë një kohë ekzistencë të dy gjermanive por ajo që ne e kemi kontekstin krejt ndryshe sot është se kancelari gjerman pat shkuar dhe u gjunjëzua në Varshavë në kërkim falje dhe nderim të viktimave të Gjermanisë naziste. Ndërkaq në shtatorë të vitit 1973 dy gjermanitë i morën ulëset në OKB. Ne tash e kemi në konstalacion krejt tjetër. Mendoj se viti 2022 është një vit që përveç vitit 2008 kur kemi shpallë pavarësinë kurrë Kosova nuk është përmendur kaq shumë në arenën ndërkombëtare. Në njërën anë është qeverisja jonë e mirë por në anën tjetër duhet ta pranojmë që Kosova është bërë e famshme në arenën ndërkombëtare se nuk ka javë që presidenti despotik Putin dhe vartësit e tij. Ata dëshirojnë që vazhdimisht që për hegjemoninë e tyre në Ukrainë, të thirren me dashakeqësi në rastin e Kosovës prandaj konstalacionin në të cilin jemi ne sot natyrisht nuk mund të jetë shpresëdhënës sa i përket ulëses në OKB sepse aty përveç Rusisë kemi edhe Kinën e cila nuk na njeh. Konteksti politik, social, dhe historik me atë model është shumë i ndryshëm por relacioni de facto dhe de jure buron prej marrëveshjes së vitit 1972.

Jonida Shehu: Do të mjaftoheshit në finale të kësaj marrëveshje qoftë edhe njohjen de facto të pavarësisë së Kosovës?

Albin Kurti: Njohja de facto është shumë e rëndësishme por në të njëjtën kohë ne e kemi po aq të rëndësishme edhe njohjen de jure dhe e kemi shumë të rëndësishme njohjen e 5 shteteve të BE që nuk e kanë njohur ende Kosovën. Pra nëse nuk mund të kemi ulëse në OKB siç morën dy gjermanitë ne duhet të angazhohemi maksimalisht që Spanjën, Sllovakinë, Greqinë, Rumaninë dhe Qipron ti kemi në anën tonë. Në të vërtetë është bërë e pakuptimtë që 5 shtete nga 27 të bashkimit europian dhe 4 nga anëtarët e NATO-së të vazhdojnë të mos na njohin edhe 15 vite pas shpalljes së pavarësisë.

Jonida Shehu: Sa e mundeshe është që këto 5 shtete ta njohin Kosovën gjat këtij procesi dialogu dhe a është ky një ndër prioritetet tuaja?

Albin Kurti: Është një ndër prioritetet tona por ta kemi të qartë se ne nuk mund të ndikojmë edhe shumë. Por ata që mund të bëjnë shumë punë në këtë aspekt janë miqtë tanë ndërkombëtarë perëndimor demokratik. Ne kemi nevojë që sa më shpejtë të ecim me integrimet evropiane dhe ato euroatlantike. Në vitin e kaluar në maj kemi aplikuar për anëtarësim në këshillin e Evropës, në dhjetor kemi aplikuar për anëtarësim në Bashkimin Evropian në këtë vit do të marrim pjesë në difender Europ 23 me 1365 ushtëtarë, duam të hymë në partneritetin për paqen të NATO-s. Pra ne që duam të anëtarësohemi duam ta kemi rrugën të hapur dhe ti bëjmë detyrat tona të shtëpisë. Dhe Shqipëria mund dhe duhet të na ndihmojë dhe pa dyshim edhe shtetet e fuqishme si SHBA, Gjermania, Italia, Franca e Britania e Madhe duhet të na ndihmojnë duke qenë se Serbia po i përdor shtetet mos njohëse si siguresë kundër Kosovës në arenën ndërkombëtare.

Jonida Shehu: Vijmë te pika më e vështirë mbetemi tek neni 10 që thotë se të gjitha marrëveshjet mes Kosovës dhe Serbisë duhet të zbatohen. Bëhet fjalë për 33 marrëveshje nga të cilat vetëm 1 është asosacioni. Cili do të ishte propozimi më i mirë i mundshëm për asosacionin?

Albin Kurti: Në dekadën që lamë pas u bënë 33 marrëveshje në Bruksel nga të cilat 2/3 e tyre nuk i zbatuar Serbia. Ka marrëveshje që edhe unë kam interes të zbatohen për shembull marrëveshja për kthimin e dokumentacionit kadastral, Serbia nuk ka pranuar të kthej dokumentacionin origjinal mirë po ajo ka firmosur kthimin e kopjeve nuk e ka bërë as këtë. Por nuk duhet ti hy tani këtu sepse ky është neni 10 dhe neve na nevojitet të hapim bisedimet mbi bazën e propozimit evropian dhe pastaj do të arrijmë këtu. Neni 10 është neni 10 as neni 9 as neni 2 ata që kanë vendosur renditjen besoj e kanë pasur parasysh që po e vendosin tek pika 10-të. Unë nuk mund të pranoj që të trajtohet propozimi franko-gjerman si një tryezë Suedeze ku ti merr gjellën tënde të preferuar. Nuk mund ta nxjerrësh nenin 10 tek preambula e as tek neni i parë e i dytë. Në anën tjetër në bazë të bisedimeve që janë zhvilluar në Bruksel midis 33 marrëveshjeve që janë nënshkruar nuk ka kurrfarë rendi hierarkik as logjik ka rend kronologjik. Nuk janë nënshkruar të gjitha në një ditë janë nënshkruar ndër vite. Nuk mund të thuash se marrëveshja e 19 prillit 2019 është marrëveshja më e vlefshme nuk është e mundur një gjë e tillë. Tendenca e Beogradit zyrtarë është që ta nxjerr këtë marrëveshje si parakusht ose së paku në qendër të marrëveshjes së ardhshme, por në qendër duhet të jetë njohja reciproke dhe parakusht nuk mund të lejohet.

Jonida Shehu: Cili është propozimi juaj për asosacionin? Cili do të ishte varianti më i mirë sipas jush?

Albin Kurti: Marrëveshja e asosacionit nëse është e veçantë është se nuk e kaloj testin e Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Kosovës. Në një farë mënyre kjo marrëveshje është e vetmja nga 33 marrëveshjet që u rrëzua në gjykatë. 7 Kapituj i ka ajo marrëveshje por gjithsej në 23 nene e ka shkelur Kushtetutën e Republikës së Kosovës me secilin nga 7 kapitujt. Pra verdikti i Gjykatës Kushtetuese në dhjetorë të vitit 2015 ka thënë se në 7 kapitujt ka nene që nuk janë në përputhje me kushtetutën. Por ky nuk është problemi i parë. Problemi i parë është se ne duhet ti rregullojmë çështjet e pakicave kombëtare në shtetet tona. Kjo thuhet në fjalinë e tretë të preambulës në propozimin e BE. Tash ka modele të ndryshme për këtë gjë. Serbia pretendon se asosacioni është modeli i duhur por është interesante se këtë gjë e kërkon veç për Kosovën jo edhe për vete. Tash normalizimi i marrëdhënieve është normalizim i marrëdhënieve mes dy shteteve jo i një shteti me krahinën e vet qysh ka qenë para vitit 1989 por edhe pas vitit 1989. Pra normalizimi i marrëdhënieve është normalizimi i dy njësive të pavarura andaj ne themi nëse Serbia ka një propozim për pakicat kombëtare në Kosovë me parimin e reciprocitetit duhet ta zbatoj edhe në Serbi. Përgjithësisht ka më shumë shqiptar në Serbi, se sa serb në Kosovë se shqiptar nuk ka vetëm në Metvegj, Preshve e Bujanovë po ka shqiptarë edhe në Vran edhe në Beograd edhe në Vojvodinë ka edhe në vende të tjera ashtu sikurse edhe serb nuk ka vetëm në veri të Kosovës. Unë e pranoj normalizim të marrëdhënieve pa trajtuar çështjen e pakicave kombëtare nuk mund të ketë. Pakicat kombëtare me të drejtat e tyre në një vend janë ato që parandalojnë nacionalizmat hegjemonik e shovenist unë jam për parim të reciprocitetit. Por Beogradi asnjëherë nuk e ka marrë mundimin të tregoj pse plani i Ahtisaari që është në thelb të kushtetutës sonë nuk mjafton. Martti Ahtisaari ish-presidenti Filandez ka fituar çminim Nobel për paqen. Tash nëse Serbia dëshiron më shumë se sa propozimi i Ahtisaari që është me përplot me privilegje për serbët në Kosovë duhet të marr mundin e barrës së provës pse na qenka i mangët apo difektoz ky propozim. Kurrë nuk e ka bërë këtë gjë Nuk e pranon parimin e reciprocitetit dhe ne jemi në një situatë me të vërtet të vështirë. Para 15 vjetëve unë kam qenë kritiku më o madh i propozimit të Ahtisaari se më than se nuk bën që Kosova të shpallet shqiptare. Kosova u shpall e pavarur multietnike ndonëse se shqiptarë 93%, serb4% dhe 3% etni të tjera. Pra 93% shqiptar than nuk bën të shpallet shqiptarë tash kur kremtojmë 15 vjetorin na thonë duhet një asosacion mono etnik pra 1 etnik. Jo pra tash asosacioni i Komunave të Kosovës është multietnik pse u dashka të prishim rendin kushtetues edhe asociacionin ekzistues në komunat e Kosovës me një asosacion mbi baza etnike kur mbi baza etnike nuk na lejuan ta shpallim pavarësinë këtu e 15 vjet përpara faktorët ndërkombëtarë. Andaj presioni që bëhet mbi Kosovën është tejet i madh dhe i padrejtë mirë po pozita jonë me argumente mbi diskutimin që bëjmë është tejet e volitshme. Nuk ka debat mbi asociacionin që zyrtarët tanë nuk e fitojnë. Dhe për të qenë edhe më e kollajshme për neve na e bëri presidenti i Serbisë Viçiç i cili ironikisht me datën 10 dhjetor të vitit të kaluar pra në ditën e të drejtave të njeriut i dërgoj letër 5 shteteve mosnjohës edhe presidentëve edhe kryeministreve dhe ju tha mos e pranoni aplikimin e Kosvës për anëtarësim në BE që unë e dorëzova 5 ditë më vonë në Pragë. Pra pika 14 e marrëveshjes më të dashur që ka presidenti i Serbisë ajo 19 prillit 2013 thotë se Serbia dhe Kosova nuk duhet ta pengojnë njëra-tjetrën në rrugëtimin Europian pra ai insiston në një marrëveshje që vet e shkeli para dy muajsh. Argumentet janë në anën tonë, ekziston një presion ndërkombëtarë që për bindjen time buron më së shumti nga frika e përhapjes së luftës së Ukrainës edhe në Ballkan. Unë besoj se prej kësaj vjen më së shumti se nga kongresi i Berlinit 1878 nuk ka asnjë luftë që ka ndodhur në Europë që nuk është zhvilluar edhe në Ballkan. Pra ne Ballkani nuk është se nuk marrim pjesë në luftërat europiane. Kjo është e para e tillë dhe kancelaritë perëndimore janë të brengosura se do të ketë një përhapje të asaj lufte edhe në Ballkan. Dhe këtu dëshirohet të ketë një marrëveshje të ketë një lloj normalizimi vetë e vetëm të mos jetë kjo e ankthit që lufta mund të përhapet edhe këtu. Por unë besoj që siç na ka treguar historia luftërat nuk vijnë më shumë nga mosmarrëveshjet se sa vijnë nga marrëveshjet e këqija andaj ne na duhet një marrëveshje e mirë.

Jonida Shehu: Ju keni deklaruar se jeni i gatshëm të takoheni me presidentin Serb. A mund të ndodhi ky takim në kontekstin e planit Franko-Gjerman dhe a do të ndodhi tani afër?

Albin Kurti: Ky takim mund të ndodh pikërisht vetëm ashtu pra në kontekstin e propozimit franko-gjerman po përfaqësuesi i BE Boreli insiston ta quajmë europian le ta quajmë ashtu. Vetëm ai është konteksti ku unë jam i gatshëm të ulem të diskutoj. Më lejoni të shpjegoj pak kronologjinë si erdhëm këtu meqë nuk dihet shumë. 18 gushti i vitit të kaluar është datë fort e rëndësishme për të mos thënë historike me h të vogël për procesin e dialogut mes meje dhe presidentit të Serbisë pasi pika e parë e diskutimit ishte korniza e përgjithshme e marrëveshjes pika e dytë çështjet aktuale si targat dokumentet e hyrje daljes në kufi. Unë u gëzova shumë me thënë të drejtën se këtë e kisha dashur gjithmonë dialog për marrëveshje jo dialog për dialog apo dialog për proces ose dialog për të treguar se dikush mund të ndërmjetësoj ishte dialog për marrëveshje . Unë propozova një faqe me 6 kapituj si përmbledhje çfarë duhet të përmbaj korniza e përgjithshme e marrëveshjes dhe aty ka qenë edhe pika konsideratë për marrëveshjet e mëhershme dhe implementimin e tyre. Pas atij takimi 3 javë më vonë emisarët special nga Brukseli, Parisi dhe Berlini vijnë në zyrën time dhe e sjellin atë propozimin që tash njihet si propozimi europian apo franko-gjerman. Unë kam pritur se do të kemi takime të rregullta mujore kështu jemi marrë veshtë me 18 gushtë. Pse i kanë ndërprerë takimet e nivelit të lartë të rregullta mujore për kornizën e përgjithshme të marrëveshjes unë sot e kësaj dite nuk e di.

Jonida Shehu: Ju e konsideroni si një fakt të kryer që mbase duhet të ishte dakordësuar me hapa të ndryshëm?

Albin Kurti: Unë kam pritur që takimi që ka ndodhur në 20 janar në zyrën time ka mundur të ndodh me 20 shtatorë pra kam pritur që kur e vendos pik të parë korniza e përgjithshme e marrëveshjes dhe kur sjell një propozim 3 javë më vonë nga Brukseli, Parisi dhe Berlini takimet do të intensifikohen dhe do të hymë në një dinamik të re të bisedimeve, por kjo nuk ka ndodhur. Një ndër arsyet mund të jetë fakti që Beogradi nuk e ka pranuar këtë propozim. Unë kam thënë menjëherë që është bazë e mirë për të diskutime të mëtutjeshme dhe ata nuk kanë thënë ashtu. Dhe për të qenë më keq me datë 27 tetor të vitit të kaluar është mbajtur mbledhja e këshillit kombëtarë të sigurisë në Serbi dhe aty kanë marrë pjesë ministrat kryesorë, presidenti, kryeministrja dhe aty është votuar unanim për të mos e pranuar këtë propozim të BE. Por është interesante është që ata nuk e kanë publikuar këtë vendim për bindjen time kjo ka ndodhur për shkak se kishin tre marrëveshjeve që kishin nënshkruar me procesin e Berlinit të rifreskuar nga marrja e tij nga kancelari i ri Olaf Shols që u bë me 3 nëntor në Berlin Pra ata kanë pritur të kaloj 3 nëntori. Në datë 5 nëntor deputetët e listës Serbe në parlamentin e Kosovës kolektivisht japin dorëheqjen 10 deputet, kolektivisht policët serb në veri të Kosovës japin dorëheqjen, kolektivisht 4 kryetarët e komunave serbe në veri të Kosovës japin dorëheqjen dhe e datë 6 nëntor del ministri i jashtëm i Serbisë dhe thotë një zëri e kemi refuzuar planin Franko-Gjerman. Dhe e dini kush është më e bukura kush s’merret me të merren me dorëheqjet. Pra kanë lejuar të kaloj procesi i Berlinit si datë e suksesshme që se shpejti do të kaloj edhe në parlament dhe tash kanë dhënë dorëheqje kanë bërë një ambalazh të mirë dhe me faktin që kanë refuzuar propozimin nuk është marrë kush me refuzimin e atyre. Tash që kanë ndërruar qasjen dhe kanë këto dhimbjet e brendshme në skenën e tyre politike jemi në pritje të një takimi të nivelit të lartë ku le ta diskutojmë çështjen e propozimit të BE dhe unë uroj që sa më shpejtë të kemi edhe marrëveshje me qenë se ky vit është jetik për të bërë marrëveshje pasi vitin tjetër do të ketë gjithandej zgjedhje dhe fillojnë fushatat prej Kosovës deri në Amerikë.

Jonida Shehu: Jeni optimist se do të ketë një marrëveshje?

Albin Kurti: Unë jam optimistë se është shtuar përkushtimi ndërkombëtarë por mund të them edhe se në këto dy vite në qeverisjen tonë edhe Beogradi e ka kuptuar se nuk mund të merren vesh me mua në dëm të Kosovës siç ka ndodhur në të kaluarën dhe besoj se kjo ka pasur edhe një vetdysim nga ana e tyre. Kjo nuk do të thotë që ata kanë ndryshuar qëndrim apo qëllim por do të thotë se rrethanat supstanciale kanë ndryshuar.

Jonida Shehu: Në këto dy vite si e vlerëson mardhenjën me Shqipërinë?

Albin Kurti: Unë besoj se mëdhenjtë tona janë shumë të mira por unë mendoj se ne duhet të punojmë sa më shumë për të shtuar mekanizmat e bashkëpunimit për marrëveshjet që kemi firmosur dhe të firmosim edhe marrëveshje të reja. Me qeverinë e Shqipërisë me presidentin kemi një denduri të komunikimeve por mund të bëjmë më shumë gjithmonë mund të bëjmë më shumë. Unë besoj se sinergjia që krijohet nga Serbia dhe Kosova e bënë kombin shqiptarë tejet të rëndësishëm për paqen dhe stabilitetin e Ballkanit Perendimor.

Jonida Shehu: Nëse do të ishit në opozitë si do ta vlerësonit mardhenjën që Kosova ka me Shqipërinë?

Albin Kurti: Kur kam bo opozitën se kam bërë qeverinë tash që bëj qeverinë se bëj dot dhe opozitën. Opozitës i takon të na kritikoj mirëpo edhe opozita e kupton se ne kemi bërë hapa shumë më të mëdhenj se sa kushdo tjetër. Në të njëjtën kohë është parë edhe suksesi i madh i brendshëm i Kosovës është evident. P.sh në vitin e kaluar kishim 4% rritje të produkti vendor rritje ekonomike, 23% të eksporteve, 44% të investimeve të huaja dhe çfarë është për tu admiruar 22% Rritje të të hyrave tatimore pa e ndryshuar politikën fiskale. Se kur shohin qytetarët që qeveria nuk është e korruptuar dhe ka shpresë për të ardhmen ata edhe paguajnë më shumë taksa edhe shpenzojnë më shumë se kanë një lloj sigurie. Edhe në aspektin social kemi bërë një lloj përparimi besoj që kjo është arsyeja pse opozita tek ne nuk është aq aktive apo radikale sa kemi qenë ne.

Jonida Shehu: Cila është pengës reale që mardhënjet me Shqipërinë të jenë në një nivel tjetër?

Albin Kurti: Këto dy shtete nuk janë dy kombe, po dy shtetet kanë çështje të brendshme që janë të qeverive. Por ka edhe çështje që nuk mund të jenë të brendshme p.sh. kur Serbia e drejton altererinë apo tytat ka Mitrovica apo Gjilani kjo nuk mund të jetë vetëm çështje e brendshme e Kosovës. Është në interesin tonë që integriteti territorial i Shqipërisë së Kosovës të ruhet dhe të mbrohet. Fqinji ynë veriorë është i opsesionuar me territorin tash e nuk kemi pse opsesionohemi edhe ne me territorin por ne nuk kemi pse i përgjigjemi pozitivisht opsesionit të tij. Ata duan veç zgjerim. Ta zëmë edhe ky asosacioni është për territorializimin e të drejtave nuk është për më shumë të drejta. Këta e kanë ketë bota serbe sikur e ka Rusia bota Ruse ka dhe pak një opsesion pak ortodoks pak katolik. Dhe këtu Republika e Kosovës dhe e Serbisë nuk ka pse të jetë e ndryshme në këtë aspekt që këtyre rreziqeve për kombin tonë ti përgjigjemi bashkarishtë.

Jonida Shehu: Varet marrëdhënia që ka Shqipëria dhe Kosova nga marrëdhëniet me drejtuesit e këtyre dy vendeve?

Albin Kurti: Mendoj se më shumë ndryshon dukja se sa përmbajtja. Ministrat tanë operojnë shumë mirë pavarësisht a pati mbledhje të Ballkanit të hapur apo jo

Jonida Shehu: Si po ecën vetingu në Shqipëri çfarë keni kuptuar ju nga gabimet që janë bërë në Shqipëri në këtë proces me qenë se ju do ta nisni gjithashtu vetingun në vendin tuaj?

Albin Kurti: Unë nuk është se i di hollësitë, por e kam udhëzuar Ministren e Drejtësisë ta ndjek në mënyrë të përpiktë të gjitha mësimet nga procesi i vetingut në Shqipëri. Unë mendoj se ja ka vlejtur procesi i vetingut në Shqipëri mirëpo të gjitha defektet do të duhet të evidentoheshin. Në seancën e fundit të parlamentit të Kosovës ne porsa e kaluam në lexim të dytë projekt ligjin për konfiskimin pasurive të pa justifikuat a pra nuk është problem vetëm pasuria e paligjshme por edhe e pajustifikueshme sepse nuk mund të kesh të ardhura të ulëta ndërkohë pasuri marramendëse.

Jonida Shehu: Në Shqipëri thjeshtë janë përjashtuar nga sistemi i drejtësisë ju edhe po ua konfiskoni pasurinë?

Albin Kurti: Padyshim konfiskim. Ne nuk synojmë të zëvendësojmë prokurorët apo gjykatësit sepse në Kosovë ka njerëz që kanë zhvatur me dekada nuk janë as prokurorë as gjykatës. Para se të vinim ne në qeveri ka qenë një parullë cinike për punonjësit shtetërorë thonin rroga e vogël fitim i madh kjo rroga e vogël e fitim i madh ka marrë fund me neve. Vetëm në vitin e kaluar kemi patur 854 operacione policore kemi arrestuar 3201 persona për korrupsion e krim prej tyre 301 janë zyrtarë shtetërorë. Kemi konfiskuar mbi 1.8 tonë substancë narkotike kemi shkatërruar 69 grupe kriminale dhe 5 laborator të drogës në veri të Kosovës. Ne jemi polici por rendi është që edhe prokurorët dhe gjyqtarët të jenë efikas.

Jonida Shehu: Nëse do të shikonit drejt së ardhmes në 30 vjetorin e pavarësisë a mund të themi se Serbia dhe Kosova do të jenë vende mike? Çfarë duhet të ketë ndryshuar deri atëherë?

Albin Kurti: Në Serbi duhen ndryshime tepër të thella që unë e kam vështirë që mund të bëhen kaq shpejtë që të mund të quhemi vende mike. Fqinjësi e mirë europiane është kufiri i imagjinatës sime për 15 vjetorin e ardhshëm. Kjo për shkak se e kanë vrarë kryeministrinë tyre demokrat 20 vite më parë dhe ekspertët, intelektualët e progresistët e lëshuan vendin Serbia ka hyrë në një fazë të errët. Për tu rikthyer nuk mendoj se mjaftojnë 15 vjet por për të arritur një marrëveshje për normalizim të marrëdhënieve ku ne jemi bashkë një një rajon me njohje reciproke e synojmë BE-në ne edhe Nato-në prej dallim prej tyre mund të jetë e mundshme. Për këtë them se është e vështirë sepse i duhet të distancohet edhe nga Millosheviçi në të kaluarën edhe prej Putinit në të tashmen e për momentin nuk kemi asnjë prej tyre.