Rrjetet sociale janë kthyer në një pjesë të pandashme të jetës së përditshme, por ndikimi i tyre në shëndetin mendor vazhdon të jetë temë diskutimi. Në mesin e këtij debati shpesh neglizhohet një aspekt themelor: si përdoren rrjetet sociale – si mjete për të ndërvepruar apo si hapësirë për kalimin pasiv të kohës? Një studim nga Joint Research Center (JRC), shërbimi shkencor i Komisionit Evropian, ofron një perspektivë interesante mbi këtë pyetje, duke nxjerrë në pah lidhjen midis përdorimit pasiv të rrjeteve sociale dhe ndjenjës së vetmisë.

Teprimi dhe varësia nga rrjetet sociale

Studimi analizoi të dhënat nga EU Loneliness Survey, i cili përfshiu rreth 30,000 persona në Evropë. Rezultatet treguan se:

Në grupmoshën 16-30 vjeç, 34.5% e të rinjve shpenzojnë më shumë se dy orë në ditë në rrjetet sociale, ndërsa 26.1% kalojnë po aq kohë në aplikacionet e mesazheve si WhatsApp apo Messenger.

Për ata mbi 31 vjeç, këto përqindje janë më të ulëta: 13.1% në rrjetet sociale dhe 8.8% në aplikacionet e mesazheve.

Një aspekt shqetësues është shfaqja e simptomave të varësisë: mbi një e treta e të rinjve në grupmoshën 16-30 vjeç raportuan se shpesh neglizhonin familjen, shkollën apo punën për të kaluar kohë online. Ky fenomen ishte më pak i përhapur në grupmoshën mbi 31 vjeç (12%).

Ndjenja e vetmisë

Një nga gjetjet kryesore të studimit është lidhja midis kalimit të më shumë se dy orëve në ditë në rrjetet sociale dhe rritjes së ndjeshme të vetmisë. Arsyeja kryesore duket të jetë mënyra e përdorimit:

Përdorimi pasiv, si shfletimi i përmbajtjeve pa komente apo ndërveprime, rrit ndjenjën e vetmisë dhe shkëputjes. Kjo formë konsumimi mund të nxisë ndjenja si zilia, depresioni dhe ankthi.

Përdorimi aktiv, si postimet, komentet dhe ndërveprimet me të tjerë, është i lidhur me përvoja pozitive emocionale dhe rritje të ndjenjës së mbështetjes sociale.

Një paradoks i qartë shfaqet këtu: rrjetet sociale, të krijuara për të lidhur njërzit, shpesh krijojnë një ndjenjë izolimi kur përdoren në mënyrë pasive.

Aplikacionet e mesazheve: një histori ndryshe

Për dallim nga rrjetet sociale, aplikacionet e mesazheve si WhatsApp dhe Messenger nuk rezultuan të lidhen me nivele të larta të vetmisë. Komunikimi i drejtpërdrejtë, edhe kur është virtual, duket se nxit lidhje të mirëfillta dhe ul ndjenjën e shkëputjes.

A janë rrjetet sociale shkak, apo pasojë?

Duhet të theksohet se lidhjet e zbuluara në studim janë korelacione, jo shkak-pasojë. Nuk është e sigurt nëse rrjetet sociale i bëjnë njerëzit të ndihen të vetmuar, apo nëse ata që ndihen të vetmuar kalojnë më shumë kohë online. Gjithsesi, studimi thekson se nuk është vetëm koha e kaluar online ajo që ka rëndësi, por cilësia e asaj kohe.

Përfundim

Ndërsa ndikimi i rrjeteve sociale në shëndetin mendor mbetet një temë komplekse, ky studim na kujton se përdorimi aktiv dhe i ndërgjegjshëm mund të ketë efekte pozitive, ndërsa përdorimi pasiv mund të nxisë ndjenja negative. Për të përmirësuar mirëqenien tonë, është thelbësore të reflektojmë mbi mënyrën sesi i përdorim këto platforma dhe të promovojmë ndërveprimet e vërteta në botën dixhitale.