Mbretëria e Bashkuar po fillon të korrë përfitimet e taksës për pijet me sheqer të vendosur në vitin 2018: hyrja në fuqi e taksës së sheqerit ka çuar në një ulje të qartë të numrit të rasteve të obezitetit në një grup të caktuar fëmijësh. Sipas hulumtimit të Universitetit të Kembrixhit të publikuar në PLOS Medicine, muajt pas masës panë një rënie vjetore prej 8% të obezitetit tek vajzat e moshës 10-11 vjeç, me efekte edhe më të dukshme tek vajzat nga zonat më të varfra.
Normat e obezitetit të fëmijëve janë rritur në Mbretërinë e Bashkuar në dekadat e fundit: 10% e moshave 4-5 vjeç dhe 20% e 10-11 vjeç janë prekur në vitin 2020. Një në dhjetë dhe më pas një në pesë, janë vërtet përqindje shqetësuese kur mendoni për problemet shëndetësore që lidhen me peshën e tepërt: vetëm për të përmendur disa, një rrezik i shtuar i diabetit të tipit II dhe hipertensionit, një probabilitet më i lartë për të vuajtur nga depresioni në fëmijëri dhe më vonë.
Një pjesë e problemit mund t’i atribuohet konsumit të pijeve me sheqer, të synuara nga taksa e industrisë së pijeve joalkoolike (SDIL), taksa e sheqerit e vendosur nga qeveria britanike në 2018. Kjo është një masë e cila në vend që të derdhet në xhepat e konsumatorëve, ushtron presion mbi prodhuesit për të ulur sasinë e sheqerit që përmbajnë pijet joalkoolike, si ato të gazuara. Taksa parashikon dy grupe “takse”: 18 pens për litër (20 cent euro) për pijet që përmbajnë më shumë se 5 gram sheqer për 100 mililitra dhe 24 pens për litër (27 cent euro) për pijet me më shumë se 8 gram sheqer. për 100 mililitra.
Studiuesit e koordinuar nga Nina Rogers analizuan të dhënat shëndetësore të më shumë se një milion fëmijëve në institucionet publike të “shkollës fillore” angleze, veçanërisht në grupmoshat në dy ekstremet, atë të hyrjes (4-5 vjeç) dhe atë të dalje (10-11 vjet). Fëmijët u ndoqën nga fundi i vitit 2013 deri në vitin 2019, për të patur një ide mbi incidencën e obezitetit edhe në vitet para miratimit të taksës dhe për të vëzhguar efektet e saj në 19 muajt në vijim.
Taksa për pijet me sheqer ka çuar në një ulje relative të niveleve të obezitetit me 8% tek vajzat e moshës 10-11 vjeç: ulja relative është diferenca në nivelet e obezitetit që do të pritej pa futjen e taksës dhe atyre të regjistruara në fakt.
Me fjalë të tjera, taksa e sheqerit ka parandaluar 5234 raste obeziteti në vit tek ky grup vajzash. Tek vajzat në shkollat e zonave të pafavorizuara ekonomikisht, ku konsumi i pijeve me sheqer është më i lartë, ulja relative e rasteve ka arritur në 9% në vit.
Taksa nuk duket se ka çuar në ulje të obezitetit tek fëmijët më të vegjël dhe as tek moshat 10-11 vjeç. Për të vegjlit arsyet janë mjaft intuitive: para moshës 6 vjeçare konsumi i pijeve me sheqer është më i kufizuar se në grupmoshat e tjera, për më tepër në taksë nuk përfshihen lëngjet e frutave apo pijet me qumësht, të cilat konsumohen më shumë nga fëmijët .
Më pak e qartë është arsyeja e efikasitetit të ulët tek moshat 10-11 vjeç. Studiuesit supozojnë se ka një dorë në reklamë, e cila shpesh lidh konsumin e pijeve me sheqer dhe pijeve energjike me sportin, një kombinim që duket se ka një ndikim më të madh tek meshkujt. Për këto grupe të popullsisë do të nevojiten më shumë strategji të synuara.
Edel Strazimiri